Nhiều startup AI Mỹ dựa vào mô hình nguồn mở Trung Quốc, con số thực tế nhỏ hơn 80%

[WhiteHat Team]

Thời gian gần đây, mạng xã hội và một số bài báo lan truyền thông tin “80% startup AI Mỹ đang sử dụng công nghệ Trung Quốc”. Con số này gây chú ý vì mức độ ảnh hưởng được cho là rất lớn. Tuy nhiên, khi đối chiếu lại phát biểu gốc và kiểm tra các nguồn quốc tế uy tín có thể thấy nhận định này đã bị hiểu sai bối cảnh.

Nguồn gốc của con số 80%​

Con số “80%” xuất phát từ chia sẻ của Martin Casado, đối tác tại quỹ đầu tư a16z (Andreessen Horowitz - một trong những quỹ đầu tư công nghệ lớn nhất Thung lũng Silicon) đăng trên X ngày 5/8/2025. Trong chia sẻ này, Casado cho biết ông thường xuyên gặp các startup Mỹ sử dụng mô hình AI mã nguồn mở đến từ Trung Quốc và xem đây là một xu hướng đáng chú ý trong hệ sinh thái AI mở.

Nguồn cơn dẫn đến một số hiểu lầm​

Nhận định này nhanh chóng được nhiều báo quốc tế dẫn lại. The Economist trích lời Casado rằng có “80% khả năng” các startup ông tiếp xúc đang dùng mô hình mở do Trung Quốc phát triển; trong khi đó, Chatham House cũng ghi nhận sự bứt tốc của các mô hình mở Trung Quốc nhờ chi phí thấp và cộng đồng phát triển mạnh.

Tuy nhiên, cụm từ “80% khả năng” đã bị diễn giải hiểu nhầm thành “80% startup Mỹ”, dẫn đến đánh tráo khái niệm về quy mô thật sự. Đến ngày 17/11/2025, Casado đính chính rằng chỉ khoảng 20 - 30% startup AI Mỹ sử dụng mô hình open-source và trong nhóm này có khoảng 80% lựa chọn mô hình Trung Quốc tương đương chỉ 16 - 24% tổng số startup AI Mỹ. Nói cách khác, con số 80% chỉ áp dụng cho các startup dùng mô hình nguồn mở, không phải toàn bộ ngành startup Mỹ.

Martin Casado​

Vì sao startup Mỹ chuộng mô hình mở từ Trung Quốc?​

Theo tổng hợp từ The Economist, Chatham House và nhiều chuyên trang công nghệ, việc nhiều startup Mỹ lựa chọn mô hình nguồn mở từ Trung Quốc chủ yếu xuất phát từ nhu cầu kỹ thuật và kinh tế. Các mô hình này có chi phí huấn luyện và vận hành thấp nhưng vẫn đạt chất lượng tốt, nhiều cái tên như Qwen, Yi hay InternLM liên tục đạt điểm cao trên các bảng đánh giá giúp startup duy trì hiệu năng mà không phải trả chi phí lớn cho mô hình thương mại.

Ngoài yếu tố giá và chất lượng, mô hình nguồn mở còn cho phép tùy chỉnh linh hoạt nhờ việc công bố trọng số mở (open-weights). Điều này giúp các nhóm kỹ thuật dễ dàng điều chỉnh theo nhu cầu riêng, đáp ứng yêu cầu bảo mật và kiểm soát dữ liệu, đồng thời tận dụng hệ sinh thái cộng đồng đông đảo luôn cập nhật công cụ và bản tinh chỉnh mới.

Tất cả các yếu tố trên khiến mô hình mở trở thành lựa chọn thực dụng và hiệu quả cho startup muốn tối ưu chi phí, rút ngắn thời gian phát triển và vẫn duy trì khả năng kiểm soát kỹ thuật. Từ góc độ an ninh mạng, đây cũng là phương án an toàn hơn nhờ tính minh bạch cao, dễ kiểm tra lỗ hổng và dễ triển khai nội bộ để bảo vệ dữ liệu nhạy cảm.